NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
245 - (799) حدثنا
هداب بن خالد.
حدثنا همام.
حدثنا قتادة عن
أنس بن مالك؛
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم قال لأبي:
"إن
الله أمرني أن
أقرأ عليك"
قال: آلله
سماني لك؟ قال
"الله سماك
لي" قال فجعل
أبي يبكي.
{245}
Bize Heddâb b, Hâlid
rivayet etti. (Dediki): Bize Hemmâm rivayet etti. (Dediki): Bize Katâde, Enes
b. Mâlik'den naklen rivayet ettiki,
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) Ubeyy b. Kâ'b'a :
«Gerçekden bana Allah
sana Kur'ân okumamı emretti.» demiş. Ubeyy:
— Benim adımı sana Allah
mı andı? dîye sormuş. Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Evet! Senin ismini bana
Allah andı.» buyurmuş. Râvî demiş ki:
«Bunun üzerine Ubeyy
ağlamaya başladı.»
246 - (799) حدثنا
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة. قال:
سمعت قتادة
يحدث عن أنس
قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم لأبي بن
كعب "إن الله
أمرني أن أقرأ
عليك: لم يكن
الذين كفروا"
قال: وسماني
لك؟ قال "نعم"
قال فبكى.
{246}
Bize Muhammedü'bnii'I-Müsennâ
ile İbni Beşşâr rivayet ettiler. Dediler ki : Bize Muhammed b. Ca'fer rivayet
etti. (Dediki): Bize Şu'be rivayet etti. Dediki: Katâde'yi, Enes'den naklen
rivayet ederkeı dinledim. Enes şöyle demiş:
Resûlullah (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) Ubeyy b. Kâ'b'a :
«Gerçekden bana Allah,
sana (Lem yekûn)} [ Beyyine ] sûresini okumamı emir buyurdu.» dedi. Ubeyy:
— Benim ismimi sana andı
mı? diye sordu. Resûlullah (Sallallah Aleyhi ve Sellem):
«Evet!» cevâbını verince
Ubeyy ağladı.
(799) حدثنا
يحيى بن حبيب
الحارثي.
حدثنا خالد
(يعني ابن
الحارث) حدثنا
شعبة عن
قتادة. قال:
سمعت أنسا
يقول:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم لأبي.
بمثله.
{….}
Bize Yahya b. Habîb
El-Hârisî rivayet etti. (Dediki): Bize Hâlid (yânî İbni'I-Hâris) rivayet etti.
(Dediki): Bize Şu'be, Katade'den rivayet etti. Demişki: Ben, Enes'i şöyle
derken işittim:
«Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) Ubeyy'e buyurdular ki...» (diye başlayarak) yukarki hadîsin
mislini rivayet etti.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî
«Kitâbü Menâkıbi'l-Ensâr» ile «Kîtâbü't-Tefsîr»de: Nesâî dahî
«Fedâilü'l-Kur'ân» ile «Kitâbü't-Tefsîr» de muhtelif râvîlerden tahrîc
etmişlerdir.
İmam Ahmed b. Hanbel'in
rivayetinde: «Lem yekûn sûresi nazil olunca Cebrail (Aleyhisselâmj Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e : Rabbin bu sûreyi Ubeyy'e okumanı emretti:
demiş. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ubeyy'e : Gerçekden
Allah bu sûreyi sana okumamı emir buyurdu: demiş: Ubeyy de ağlamışdır.»
denilmektedir.
Mezkûr sûrenin Hz.
Ubeyy'e okunmasındaki hikmet ondan bir şey öğrenmek için değil, bu sûreyi ona
da öğretmek ve kendilerini sırf Kur'ân-ı Kerîm okumaya tahsis eden hafızlara
Kur'ân-ı Kerîmi arzetmenin sünnet olduğunu bildirmek içindir. Bununla Hz.
Ubeyy'in faziletine tenbîh ve müslümanları ondan Kur'ân öğrenmeye teşvik murâd
edilmiş olmak da caizdir. Netekim öyle de olmuş. Resûlullah (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem)'in vefatından sonra Hz. Ubeyy Kur'ân-ı Kerîm'de meşhur bir imam
olmuşdur.
Hz. Ubeyy'e okunmak
için (Lem yekûn) sûresinin tahsîs buyurulmasi: Bu sûrenin kısa olmasına rağmen
pek büyük usûl ve kavâidi, umuru cem ettiği içindir.
Kurtubî diyor ki: «Bu
sûrenin hassaten zikredilmesi kısa olmakla beraber: ihtiva ettiği tevhîd, risâlet,
ihlâs, suhuf, Nebilere indirilen kitaplar, namaz, zekât, kıyamet, ehl-i cennet
ve ehl-i cehennemden dolayıdır.»
Hz. Ubeyy (Radiyallahû
anh) isminin Allah Teâlâ Hazretleri tarafından anılmasına pek ziyâde şaşarak bu
husûsda Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimizden îzâhât istemiş:
ismini hakîkaten andığını işidince sevincinden kendini tutamayarak ağlamışdır
zîra Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in okuduğunu dinlemek için Allah
Teâlâ tarafından Hz. Ubeyy'in adı ile şanı ile tâyin buyurulması onun için pek
büyük bir şerefdir. Hz. Ubeyy evvel emirde kendisinin bu şerefe lâyık
olmadığını zannettiği için: «İsmimi hakîkaten Allah Teâlâ andı mı?» diye
sormuşdur.
Bâzıları Hz. Ubeyy'in
ağlamasını, bu büyük nimete karşı şükürde kusur edeceğinden korktuğuna
hamletmişlerdir.
Beyyine suresi meali için buraya tıklayın